Cytryniec chiński (Schisandra owoc) zobacz co na jego temat pisze literatura zielarska:
CIEKAWOSTKI
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) to piękne pnącze o wyjątkowych walorach estetycznych, jednak przede wszystkim to bogate źródło aktywnych składników leczniczych. Roślina doceniana w wielu zakątkach świata, doczekała się w nich własnych nazw.
I tak na przykład angielska nazywa “Schinese climbing magnolia” oznacza “Chińską pnącą magnolię”, zapewne dlatego, że ma ona z magnoliami wiele cech wspólnych, takich jak budowa owoców, owocostanów i kwiatów.
W Chinach natomiast, gdzie pnącze, obok korzeni żeń-szenia, jest najpopularniejszą rośliną leczniczą, jego owoce nazywa się “Wu Wei Zi”, czyli “Owoce pięciu smaków”. Nie trudno domyśleć się, że nazwę tę zawdzięczają wspaniałej mieszance smaków. Jak mawia chińska anegdota, skórka jagód cytryńca jest słodka, nasionka gorzkie, miąższ kwaśny, a proszek z nasion słonawy.
KIEDY STOSOWAĆ?
zaburzenia pracy wzorku (również przy boreliozie)
choroby wątroby
przewlekłe anginy i choroby górnych dróg oddechowych
afrodyzjak
stany depresji i spadku aktywności
stwardnienie rozsiane
niedokrwistość
miażdżyca
OPIS ZIOŁA
Pnącze cytryńca chińskiego wykorzystywane jest w medycynie naturalnej Dalekiego Wschodu od tysiącleci. Roślina ta posiada kosmetyczne oraz lecznicze właściwości. Chińczycy opisali je już w roku 250 p.n.e., natomiast wyjątkowe owoce cytryńca wykorzystywane są w chińskiej medycynie od ponad 2000 lat p.n.e. W tej części świata mawia się, że jagody cytryńca uspokajają duszę i ciało. Chińczycy, podpierając się ogromnym doświadczeniem, zapewniają, że dzięki stosowaniu przez 100 dni jagód Cytryńca zostaje oczyszczona krew i przywrócony młodzieńczy wygląd oraz dobry wzrok.
Roślina ta uprawiana jest do celów kosmetycznych, spożywczych i zielarskich. Uprawy najczęściej spotyka się w Chinach i w rosyjskich republikach części azjatyckiej. Również w Europie pnącze to jest coraz chętniej uprawiane.
Surowcem cytryńca są liście i owoce. W krajach azjatyckich docenia się też wierzchołki pędów tego pnącza, natomiast to owoce posiadają najwięcej aktywnych substancji. Dziś preparaty z cytryńca są chętnie stosowane nie tylko na Dalekim Wschodzie, swoją sławę na całym świecie zawdzięczają temu, że posiadają działanie tonizujące, odtruwające, wzmacniające, stymulujące układ nerwowy, poprawiające odporność i wytrzymałość organizmu, a nawet wpływające korzystnie na potencję.
OPIS BOTANICZNY
W stanie naturalnym cytryniec występuje głównie w dolinach rzek i w górskich lasach Dalekiego Wschodu. Jest to wieloletnie pnącze, odporne na ponad 30-stopniowe mrozy, a po pełnym zahartowaniu wytrzymuje nawet -40°C. Rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, na stanowiskach dobrze oświetlonych.
Pędy tego pnącza owijają się wokół podpór lub drzew, dorastając do 10 – 15 metrów wysokości oraz rozrastając się na szerokość 1 – 1,5 metra. Błyszczące liście cytryńca osadzone na czerwonych ogonkach, są owalne lub eliptyczne, ostro zakończone. Latem posiadają barwę ciemnozieloną, a jesienią przybierają kolor żółty.
Cytryniec kwitnie na przełomie maja i czerwca drobnymi kwiatkami w kolorze białym, kremowym lub różowym, wydają przy tym przyjemny, delikatny zapach. Na przełomie sierpnia i września pojawiają się jaskrawoczerwone owoce zebrane w grona.
GALERIA
1/4
2/4
3/4
4/4
SPEKTRUM DZIAŁANIA
Cytryniec chiński pomocny jest w walce z chorobami zakaźnymi, takimi jak grypa czy przewlekła angina. Łagodzi stany zapalne, marskość oraz stłuszczenie wątroby, zapobiega jej uszkodzeniom i przyspiesza regenerację.
Wspomaga walkę z zatruciami mykotoksynami, lekami, pestycydami lub węglowodorami.
Doskonale sprawdza się jako uzupełnienie diety przy intensywnych treningach, w okresie wzmożonego wysiłku psychicznego i fizycznego.
Wywar z owoców stosowany był już przez starożytnych Chińczyków jako afrodyzjak, stymulując pożądanie i zwiększając potencję.
Kolejnym dobroczynnym działaniem cytryńca jest obniżanie poziomu cholesterolu.
Ponadto działa on przeciwalergicznie, antybakteryjnie i przeciwkrwotocznie. Spożywanie surowców z cytryńca ma również pozytywny wpływ na zmysł wzroku, m.in. zwiększając zdolność nocnego widzenia.
AKTYWNE SKŁADNIKI
W cytryńcu chińskim występują lignany – hormony roślinne (bezpieczne i nie powodujące blokady przysadki mózgowej), które po przedostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, swoim działaniem przypominają ludzkie estrogeny. Chronią wątrobę przed uszkodzeniami, a także przyspieszają procesy regeneracji tego organu. Lignany również niszczą substancje chemiczne powodujące stany zapalne w różnych komórkach ludzkiego organizmu.
Kolejną cechą tego składnika jest stymulacja centralnego układu nerwowego, co skutkuje poprawą kondycji psychicznej i fizycznej.
W owocach cytryńca znajduje się około 20% kwasów organicznych, w tym przede wszystkim kwas cytrynowy i jabłkowy, co wiąże się z dużą ilością naturalnej witaminy C. Prócz witaminy C i E w roślinie tej występuje wiele istotnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu mikroelementów, takich jak żelazo, potas fosfor, magnez i cynk.
We wszystkich częściach cytryńca znajdują się liczne olejki eteryczne, takie jak cytral, posiadający intensywny zapach przypominający cytrynę, octan bornylu o silnym zapachu igieł sosnowych czy też cytronelol, który przy małym stężeniu wydziela zapach podobny do róży i melisy, a w większym stężeniu wydziela zapach cytrusowy.
PRZEPISY
Owoce cytryńca chińskiego mają szerokie zastosowanie. Spożywać można je zarówno na surowo jak i przetworzone. Możliwości przetwarzania jest wiele, dzięki czemu można uzyskać susz owocowy, wyciąg, sok, napar lub nalewkę.
Jednym z produktów wytworzonych z cytryńca jest herbata z jego jagód, która charakteryzuje się doskonały, aromatycznym smakiem. 4-5 łyżeczek jagód należy zalać dwiema szklankami wrzątku i pozostawić na kwadrans (dla mocniejszego smaku można je zmielić w młynku).
Można też przygotować wywar zgodnie z tradycyjną chińską metodą, polegającą na zalaniu 2 – 4 łyżek stołowych jagód dwiema szklankami wody i doprowadzeniu jej do wrzenia. Następnie napar ten należy gotować na mniejszym ogniu przez 12 minut. Co istotne, owoce można używać do zaparzania herbaty kilka razy, aż nie utracą smaku i koloru.
Jagody cytryńca można przyjmować też w inny sposób, np. w postaci suchego ekstraktu: 500-800 mg 1-2 razy dziennie.
Z owoców cytryńca można uzyskać również sok, dzięki zmieleniu wysuszonych owoców. Uzyskany w ten sposób płyn należy zamrozić w torebkach na lód i częstować się tak przechowywanym sokiem dwa razy dziennie po 30-50 ml.
Dla koneserów mocniejszych trunków proponuje się nalewkę z owoców w proporcji 1:5 z alkoholem 50-60%. Nalewkę można spożywać po 15 ml 2 razy dziennie lub 30 ml 1 raz dziennie. Inną opcją jest nalewka na winie w proporcji 100 g rozdrobnionego surowca na 500-700 ml wina wytrawnego. W tym wypadku spożywać można 1 kieliszek dziennie przez 1-2 tygodnie. Kurację nalewkową można przeprowadzać przez dwa do trzech miesięcy.
Przeciwwskazania: ostre zaburzenia pracy serca, epilepsja, ciąża.
Literatura cytowana:
http://rozanski.li/3095/cytryniec-chinski-schisandra-chinensis-turcz-baill-ziolo-nootropowe-prokognitywne-przeciwdepresyjne-i-adaptogenne/http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/cytryniec-chinski-wlasciwosci-lecznicze-i-dzialanie-nalewka-z-cytrynca_43937.html
http://www.nutao.pl/2017/08/12/cytryniec-chinski/
http://www.clematis.com.pl/pl/informacje-o-roslinach/aktinidia-i-inne-owocowe/515-schisandra
http://neuroexpert.org/wiki/cytryniec/
http://www.natmed.pl/artykuly-i-porady/kacik-zielichy/cytryniec-chinski/ Lewakowicz- Mosiej T.: „Zioła w leczeniu chorób cywilizacyjnych”, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2017.